Datblygiadau cyn 1972
Glowyr ymysg y rhai sy'n cael y cyflogau isaf
Etholwyd Plaid Geidwadol Edward Heath i rym ym 1970. Roedd Bil Cysylltiadau Diwydiannol, a gafodd ei gynllunio i leihau grym llafur cyfundrefnol, yn nodwedd allweddol o'i maniffesto. Gwelwyd cyfnod dwys o anghytgord diwydiannol yn sgil dirywiad economaidd a oedd yn gwaethygu, ynghyd â'r safiad gwrthweithiol hwn, gyda gweithwyr o wahanol sectorau – o ddocwyr i adeiladwyr, athrawon i weithwyr y post – yn streicio am well cyflog ac amodau yn ystod blynyddoedd Heath.
Ym mis Hydref 1970, cynhaliodd yr NUM bleidlais gudd ymhlith ei aelodau ynghylch streicio dros gyflogau. Er bod mwyafrif o 55.5% o blaid, roedd hyn yn brin o'r mwyafrif o ddau draean a oedd yn ofynnol dan gyfansoddiad yr undeb. Serch hynny, aeth ardal de Cymru - lle'r oedd 83% wedi pleidleisio o blaid - ochr yn ochr â rhai ardaloedd eraill, ar streic am ychydig wythnosau ym mis Tachwedd.
Cynhadledd Flynyddol yr NUM
Yn ei Gynhadledd Genedlaethol ym 1971, mabwysiadodd yr NUM newid cyfansoddiadol arwyddocaol a ddaeth â'r mwyafrif gofynnol i gynnal streic i lawr o 66% i 55%. Yn ystod yr un flwyddyn, roedd cynnydd sydyn ym mhris olew, a dynnodd sylw at bwysigrwydd parhaus cynhyrchu glo domestig yn economi Prydain, gan wneud y glowyr yn fwy penderfynol o geisio gwell cyflogau a diogelwch swyddi yn y diwydiant. Roedd cyfraddau chwyddiant hefyd yn codi, gan olygu cynnydd yng nghostau byw, felly roedd arwyddocâd yr anghydfod cyflog hyd yn oed yn fwy dwys.
“Yr hyn a’n rhwystrodd ni ar lefel leol bryd hynny oedd y ffaith, pan gynhaliwyd pleidlais i benderfynu a oeddem yn barod i streicio ai peidio er mwyn cael pa godiad cyflog yr oeddem yn meddwl ein bod yn ei haeddu, er ein bod yn cael mwyafrif. yn y balot ar gyfer y gweithredu hwnnw, oherwydd bod ein cyfansoddiad o fewn yr NUM bryd hynny yn dweud bod angen dwy ran o dair o fwyafrif cyn y gellid cymryd streic, roedd gennych y rhwystredigaeth hon yn y dynion hefyd. , mae’r rhan fwyaf o’r glowyr yn barod i fynnu cyflogau uwch am y swydd y maent yn ei gwneud ac o ganlyniad, wrth gwrs, i’r stopiau answyddogol yn 1969 a 1970, cawsom y newid rheol ym 1971 a arweiniodd at roi’r gorau i 1972. ..." - Terry Thomas, cyn Ysgrifennydd y Lodge Glofa Brynlliw
Lefel cynhaliaeth swyddogol y llywodraeth oedd £18 yr wythnos, ond roedd cyflog sylfaenol net gweithwyr yr arwyneb a rhai tanddaearol yn y diwydiant eisoes wedi disgyn yn is na'r trothwy hwn. Pennodd yr NUM ei ofynion ar gyfer cyflogau yn ei Gynhadledd Genedlaethol ym 1971 - gan alw am isafswm cyfraddau o £26 (gweithwyr yr arwyneb), £28 (gweithwyr tanddaearol) a £35 (gweithwyr NPLA). Pan wrthododd y Bwrdd Glo Cenedlaethol - yn unol â pholisi incwm y llywodraeth - ystyried y galwadau hyn, cynhaliodd yr NUM bleidlais gudd ymhlith ei aelodau ynghylch cynnal streic. Yn gyffredinol pleidleisiodd 58.8% o blaid, gyda de Cymru yn pleidleisio 65.5% o blaid.
Unfrydol